قواعد مختصر و مفید در خبرنویسی
از آنجائی که یکی از نیازمندی های جامعه امروزی علم ارتباطات و این علم از علومی است که می تواند به عنوان پلی بین سایر علوم باشد و بحث اطلاع رسانی در کلیه امور اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و سایر موارد به امورانسان ها نیازمند دانشی می باشد که آن را انتقال بدهد یکی از روش های مهم این علم دانش خبرنگاری و خبر نویسی است و این علم همانند جنگ با شمشیر می باشد که فرد خبرنگار باید به علوم و فنون آن آشنا باشد لذا ما تصمیم گرفتیم جهت علاقه مندان به این علم بر نامه های آموزشی داشته باشیم که امیدوارم بتوانیم قسمتی از نیازمندی های این رشته را بیان نماییم
مردم حق دارند از طریق اطلاعات دقیق و جامع به تصویری عینی از واقعیت دست یابند و عقاید خود را آزادانه از طریق رسانه های گوناگون فرهنگ و ارتباطات بیان کنند.
می دانم روزنامه نگاری را نمی توان یاد داد و باید آنرا زندگی کرد ، اما می توانم بعضی از تجربه هایم را به شما منتقل کنم .(گابریل گارسیا مارکز)
آنچه از تاریخ بر می آید این است که اولین روزنامه های خبری توسط ژولیوس سزار منتشر شده و از آن زمان تاکنون نیاز بشر به خبر و تلاش آدمی برای آگاهی از تازه ترین ، مهم ترین و جالب ترین رویدادهای جهانی ارزش روزافزونی به خبر و خبررسانان داده است. دراین مقال سعی شده است به نکاتی مختصر و مفید در خبرنویسی که مورد استفاده مسؤولان روابط عمومی ، روزنامه نگاران و دیگر فعالان عرصه خبری قرار می گیرد، اشاره شود ، امید است مورد توجه علاقه مندان قرار گیرد .
تعریف خبر : تعاریف متعددی برای خبر بیان شده است که در اینجا فقط به دومورد آن اشاره می شود :
الف ) خبر اعلام و بیان وقایع جالب زندگی اجتماعی و نقل عقاید وافکار عمومی است .
ب ) خبرگزارش ساده ، خالص ، مناسب ،دقیق و خلاصه رویدادها ، گفته ها و اندیشه ها است.
عناصر شش گانه خبر : که ، کی ، کجا ، چه ، چرا ، چگونه
یک خبر درست باید دارای عنصرهای شش گانه فوق الذکر باشد و باید دقت کرد که مخاطب بتواند پاسخ به این
پرسش هارا خود بیابد.
که: نشان دهنده انسان ها ، جانوران ، سازمان ها و یا چیزهایی است که در رویداد حضور و یا دخالت دارند و یا رویداد به گونه ای با آنان در ارتباط است .
کی : نشان دهنده زمان وهنگام رویداد است.
کجا : نشان دهنده مکان رویداد است که علاوه بر موقعیت محل باید فاصله آن را با نقاط مهم دیگر ( مرکز استان ، مرکز کشور،… ) بیان کند.
چه : نشان دهنده موضوع آنچه که رویداد را تشکیل می دهد، است.
چرا : نشان دهنده انگیزه پدید آورنده رویداد می باشد.
چگونه : نشان دهنده چگونگی رویداد است و ترتیب و کیفیت آن را مشخص می کند.
نکته مهم این که باید در متن خبر درباره عناصر خبری نهفته در خبر توضیح مناسب و شایسته را داد و در صورتی که یکی از عنصرهای خبر مورد تردید و یا ابهام باشد این کمبود را در خبر بیان کرد .
ارزش های خبری : عبارتند از دربرگیری ( جامعیت) ، شهرت ، تضاد ، استثنا ، تنوع ( تعداد ومقدار ) ،مجاورت ، تازگی
الف ) اصول خبرنویسی :
( نوشتن یک جمله درست سخت ترین کار دنیاست .) ارنست همینگوی
۱٫ مفاهیم اساسی خبر نویسی عبارتند از : درستی ، روشنی و جامعیت خبر
۲٫ خبر باید درست ،کامل ، ساده ، روان و به زبان مردم عامی و در جمله های کوتاه نوشته شود .
۳٫ خبر باید فاقد واژه ها و عبارت های دشوار و دور از ذهن باشد.
۴٫ خبر باید بیشترین اطلاعات را در کوتاه ترین متن ارائه کندتا علاقه مندان در کمترین فرصت بیشترین بهره را ازآن ببرند.
۵٫ خبر باید به گونه ای تنظیم شود که بخش های مختلف آن(تیتر و لید و متن)با یکدیگر هماهنگی وتطابق لازم را داشته باشند.
۶٫ خبر باید اطلاعات مورد نیاز خوانندگان را در بر داشته باشد.
۷٫ در خبر نباید پاراگراف ها را با یک عبارت تکراری آغاز کرد.
۸٫ به هنگام به کاربردن نام افراد ، سازمان ها در خبر آنچه مهم است آگاهی مخاطب از مقام وملیت و جنسیت فرد است و دانستن نام و نام خانوادگی برای مخاطب ارجحیت ندارد و برای آن که شناسایی به خوبی صورت گیرد ، باید در بار اول ، به ترتیب به نام و نام خانوادگی ، مقام اجتماعی ونام کامل سازمان اشاره شود و در پاراگراف های بعدی با توجه به متن خبر از مشخصات بعدی استفاده کرد.
۹٫ در خبر باید از کاربرد عنوان های تحصیلی (دکتر، مهندس)عنوان های آداب منشانه (آقا، خانم، تیمسار، جناب و … ) خودداری شود.
۱۰٫برای تهیه و نگارش یک خبر خوب و کامل تکیه برحافظه کافی نیست ، بلکه از آغاز تا پایان تهیه گزارش باید یادداشت برداری شود و پس از دوباره خوانی ، تکمیل و اصلاح متن ، خبر به صورت دقیق تنظیم گردد. بنابراین قلم ، کاغذ ، ضبط صوت و دوربین عکاسی از لوازم ضروری تهیه خبر است .
۱۰٫ برای تهیه خبرهای کامل ، جامع و تازه باید همواره با مردم در تماس بود و نیازهای جامعه را شناخت .
۱۱٫ همواره پس از تنظیم خبر باید دوباره خوانی خبر صورت گیرد ، تا هرگونه ابهام احتمالی رفع شده و از جامع و کامل بودن و صحیح بودن خبر اطمینان حاصل شود.
۱۲٫ نویسنده خبر باید به دستور زبان و آیین نگارش فارسی مسلط و به فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی جامعه آشنایی کامل داشته باشد.
۱۳٫ برای موفقیت در عرصه خبرنویسی،نویسنده خبر باید آگاهی های سیاسی، فرهنگی ، اجتماعی ،اقتصادی و دینی خود را افزایش دهد.
۱۴٫ توجه به تازگی واهمیت سرعت درتهیه خبر و از ضروریات حرفه خبرنگاری است . ولی بهانه سرعت در کار توجیه مناسبی برای بی دقتی در نگارش خبر نیست .
۱۵٫ مشاهده غلط املایی و انشایی در خبرنویسی به هیچ وجه پذیرفتنی نیست .
۱۶٫ نام های خارجی ، نام های خاص ، عبارات علمی و نقل قول از دیگران را در متن خبر باید داخل گیومه نوشت.
۱۷٫ در نگارش نام های خاص وعام به ویژه اسامی خارجی دقت درنگارش شرط لازم و یکسان نویسی نامها شرط کافی است.
۱۸٫ خبرهای جالب از رویدادهایی که به نظر دیگران عادی و کم ارزش می آیند ، به وجود می آید.
۱۹٫ هرچه اهمیت موضوع خبر بیشتر و هراندازه علاقه متقاضیان برای آگاهی از خبر بیشتر باشد، باید خبر را مشروح تر نوشت.
۲۰٫ خبر نادرست به جای پاسخ گویی به نیاز متقاضیان چند پرسش جدید را مطرح کرده و آنها رانیز بی پاسخ می گذارد.
۲۱٫ رفتار شایسته و منطقی و آراستگی ظاهری هنگام تهیه خبر تأثیر بسیاری برروی منبع خبر دارد.
۲۲٫ فرد حقیقی و یا حقوقی را که خبر از او سرچشمه می گیرد، منبع خبر می گویند.
۲۳٫ تاحد امکان درخبرباید به نقل قول مستقیم پرداخت و بایدتلاش کرد تا انتقال مفهوم پیام ومطلب بر منبع خبر استوار شود.
۲۴٫ سابقه خبر یعنی توضیح دادن در خصوص گذشته و پیشینه خبرکه معمولاً در پاراگراف آخر و پس از ارائه مطالب جدیدمی آید، ذکر این سابقه کمک شایانی در درک بهتر خبر برای مخاطب خواهد داشت و برای اتصال سابقه به متن خبر از واژه های کلیشه ای نظیر گفتنی است ، شایان ذکر است و … استفاده می شود .
۲۵٫ در نگارش خبر باید مقیاس های متری ، میزان و بهای کالاها ، درجه ها و درصدها ، آمارها ، رتبه ها، ساعت و تاریخ ، روزها و صفحه کتاب ها و مانند آن را باید با عدد نوشت.
۲۶٫ شماره یک وکسر کمتر از یک را باید با حروف نوشت . ( شماره های ۲ و ۱۰ را می توان هم با حرف و هم با عدد نوشت. )
۲۷٫ رعایت نشانه گذاری فارسی در تنظیم و نگارش خبر الزامی است.
ب) قواعد تیتر نویسی :
کم گوی و گزیده گوی چون در تا زاندک تو جهان شود پر
۲۸٫تیتر جوهره و روح خبر و ماندگارترین قسمت خبر در ذهن مخاطب است و باید خلاصه مهم ترین مطلب خبر باشد.
۲۹٫تیترنویسی یکی از فنی ترین ، حرفه ای ترین و در عین حال شیرین ترین کارهای تهیه خبر است . تیتر اگر اصولی و با علم به ویژگی های مخاطب و متناسب با موضوع انتخاب شود می تواند بسیاری از مخاطبین بی تفاوت نشریات را نیز جذب کند.
۳۰٫تیتر جمله ای است که در خلاصه ترین شکل ممکن ، قصد دارد پیامی مرتبط با متن خبر را به مخاطب منتقل کند.
۳۱٫ از تکرار کلمات در تیتر باید خودداری شود. همچنین در تیتر از کاربرد واژه های اضافی و توضیحی باید خودداری کرد.
۳۲٫تیتر باید به گونه ای باشد که درآن به اندازه نیاز و فقط به مهم ترین عناصر شش گانه خبری اشاره شود .
۳۳٫در نگارش تیتر باید از واژه های آشنا و رسا استفاده کرد .
۳۴٫تیتر باید حتی الامکان با فعل به پایان رسیده و دارای مفهوم باشد.
۳۵٫در تیتر نیاز به نقطه گذاری در پایان جمله نیست ، ولی به کاربردن علائم سجاوندی در داخل تیتر اشکالی ندارد.
۳۶٫تیتر بایدکوتاه ،جامع و مانع ،مختصر و مفید ، منطبق و هماهنگ با خبر،جاذب وجالب،روشن و دقیق،روان و سلیس و بدون ابهام باشد.
۳۷٫ تیتر نباید مبهم و شعاری باشد. همچنین از نگارش تیتر سؤالی و منفی باید پرهیز کرد
۳۸٫در تیتر باید با کمترین واژ ه ها بیشترین معنی ، مفهوم و پیام را بیان کرد.
۳۹٫تیتر باید به گونه ای باشد که نوع ، موضوع و ارزش های خبری را بیان کند .
۴۰٫تیتر حتی المقدور نباید با قیدهای زمان و مکان شروع شود .
۴۱٫تیتر را باید پس از تنظیم خبر نوشت.
قواعد لید نویسی :
از واقعه ای تورا خبر خواهم کرد وآن را به دو حرف مختصر خواهم کرد
۴۲٫ لید خلاصه مهمترین بخش خبر است .جالب ترین و پرهیجان ترین موضوع ، تازه ترین رخداد و محکم ترین بخش خبر را باید
با کلمات جذاب ، بدیع ، جاندار ، قاطع و هیجان انگیز در لید خبر نوشت .
۴۳٫در تهیه وتنظیم خبر، مهمترین کار نوشتن مقدمه یا لید Lead)) به صورت خلاصه و فشرده است.در واقع لید چیزی نیست جزهمان چند جمله اول خبر که هدایت گر مخاطب به درون خبر است.
۴۴٫ لید باید کوتاه ، درست و رسا باشد ، هرچه لید کوتاه تر باشد ، جذاب تراست . لید خوب حداکثر بین ۱۵-۱۰ کلمه است .
۴۵٫از ذکر مطالب مبهم وکلی و کم اهمیت و جزیی در لید باید خودداری شود.
۴۶٫نام و نام خانوادگی افراد را در صورتی در لید ذکر می کنیم که مخاطب بتواندمسؤولیت و نقش او را در ذهن مجسم کند، در غیر این صورت برای معرفی افراد در لید باید از مسؤولیت و سمت و دیگر خصوصیات مربوط استفاده کرد.
۴۷٫در لید باید سعی شود به عناصر شش گانه خبری پاسخ داده شود .
۴۸٫ در لید نباید شک و تردید در موضوع خبر رسوخ نماید و همچنین از مجهول نویسی در لید باید پرهیز کرد.
۴۹٫جز در موارد استثنایی نباید لید را با زمان ومکان شروع کرد.
۵۰٫نتیجه واقعه یا رویداد تاحد ممکن باید در لید آورده شود.
منبع: پایگاه خبری البرز گلستان
گردآوریشده توسط شبکه پذیرش آگهی
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید?در گفتگو ها شرکت کنید!