بررسی تاریخچه صنعت چاپ در جهان و ایران

تاریخچه صنعت چاپ در جهان به حوالی پایان قرون وسطی برمی گردد و برخی از مورخان و نویسندگان ازجمله هنری لوکاس منشأ ابداع و اختراع آن را چین می دانند و معتقدند که این هنر از چین به اروپای غربی راه یافته است.

چگونگی پیدایش صنعت چاپ – با آن که غربی­ ها آن را به نام خود می ­دانند- چندان آشکار و بدیهی نیست، اما به گفته ­ای باید کشور چین را مبدأ آغاز چاپ دانست. در ایران نیز ظهور خدمات و صنعت چاپ و ورود چاپخانه، به دورانی بیش از صد سال باز می­ گردد. نوشتهای که می ­خوانید، نگاهی دارد به موضوع تاریخچه صنعت چاپ در جهان و ایران

تکثیر کتاب ها پیش از اختراع صنعت چاپ

قبل از اختراع چاپ، کتاب­ ها را با دست تکثیر می­ کردند . در آتن، اسکندریه و روم، عده ­ای از نسّاخان و نویسندگان، از شاهکارهای ادبی نسخه برداری می می­ کردند و این کار در سراسر قرون وسطی ادامه داشت. کتاب به اندازه ­ای گرانبها بود که تعداد کمی از مردم توانایی تهیه آن را داشتند. در نتیجه، در عصر کاوش و پیشرفت، امکان خواندن و پژوهش محدود بود.

در بیشتر دوران قرون وسطی، از پوست گوسفند و گوساله برای نوشتن استفاده می شد. از یک قرن پیش از شارلمانی، دیگر پاپیروس مورد استفاده قرار نگرفت. مسلم است که کاغذ برای اولین بار از جهان اسلام به اروپا راه یافت زیرا کاغذ، اولین بار در آن دسته از سرزمین­ های مدیترانه که با سرزمین ­های اسلامی تماس مداوم داشتند دیده شده است . مسلمین، راز تولید کاغذ را از چینی­ ها آموخته بودند .

برای ساختن کاغذ، الیاف گیاهی را خرد و خمیر می­ کردند، خمیر را به صورت لایه ­ای نازک و یکنواخت روی صفحه ­ای یا پارچه ­ای پهن می­ کردند و می­ فشردند تا آبش گرفته شود و آنگاه الیاف را در هم می­ فشردند. حوالی پایان قرون وسطی- به ویژه هنگامی که چاپ متداول گردید- کاربرد کاغذ، جایگزین کاربرد پوست و کاغذ پوست شد.

منشأ صنعت چاپ

منشا صنعت چاپ را باید در چین جست­وجو کرد، گرچه اشپیل فوگل در کتاب خود هیچ اشاره ­ای به نقش مشرق زمین و به طور اخص، چین در ابداع چاپ ننموده است و آن را از مهم ترین ابداعات فناوری تمدن غربی می­ شمارد، اما بسیاری از مورخان و نویسندگان همانند هنری لوکاس، نقش چین را در صنعت چاپ نادیده نگرفته ­اند و بر این باورند که این هنر از چین به اروپای غربی رسیده است. به این ترتیب، مراحل تحول صنعت چاپ در هاله ­ای از ابهام قرار دارد.

منبع: پورتال اینترنتی شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران