امنیت اقتصادی در ایران چه وضعیتی دارد؟

وضعیت امنیت اقتصادی در ایران معاصر و میزان پایین سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در اقتصاد ایران نشان می‌دهد در عوامل موثر بر سرمایه‌گذاری در ایران احتمالاً اختلال‌هایی وجود دارد.

وضعیت امنیت اقتصادی در ایران

🔹 «تقاضا برای خرید ملک در شهرهای مختلف ترکیه و اخیراً گرجستان و حتی قبرس به طور چشمگیری افزایش یافته است. آمار تکان‌دهنده‌ای از خرید ملک از سوی ایرانیان در یک شهر ترکیه وجود دارد مبنی بر اینکه هموطنان ما از ابتدای سال ۹۷ تاکنون هشت هزار واحد مسکونی فقط در ازمیر خریداری کرده‌اند.»؛ «در هشت‌ماه نخست سال ۲۰۱۸ شهروندان ایرانی پس از شهروندان عراقی، بیشترین تعداد خانه را در ترکیه خریده‌اند و در این مدت نسبت به مدت مشابه سال گذشته تعداد خریداران ملک در ترکیه سه برابر افزایش یافته است.»

🔸پیش از این در تابستان امسال هم نهاد بروکینگز به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی گزارش داده بود «در حال حاضر، بیش از ۱۰۰ هزار نفر از ایران در انتظار دریافت ویزای خود برای سرمایه‌گذاری در کشورهای مختلف هستند. همچنین حدود ۱.۵ میلیون ایرانی درخواست اخذ ویزا برای شهروندی کانادا و استرالیا را داده‌اند.» اما علت این اتفاقات چیست؟ چه شده که سرمایه ایرانی در این کشور آرام و قرار ندارد؟

فرار سرمایه‌های مادی و انسانی به خارج از کشور

🔹از نگاه مرکز پژوهش‌های مجلس فرار سرمایه‌های مادی و انسانی به خارج از کشور به همراه نوسان بسیار شدید سرمایه‌گذاری در ایران معاصر و میزان پایین سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در اقتصاد ایران نشان می‌دهد در عوامل موثر بر سرمایه‌گذاری در ایران احتمالاً اختلال‌هایی وجود دارد.

🔸برای بررسی موضوع امنیت اقتصادی در ایران این مرکز گزارشی را درباره امنیت سرمایه‌گذاری در ایران منتشر کرده و هشدار داده که با درجه پایین امنیت سرمایه‌گذاری در ایران، سرمایه‌گذاران تا حدود زیادی برای فعالیت اقتصادی بی‌انگیزه خواهند شد و اهداف اصلی اقتصاد کلان، یعنی رشد اقتصادی و اشتغال آسیب خواهد دید.

نرخ رشد اقتصادی سال ۹۷

🔹در آخرین آمارهای کلان اقتصاد ایران نیز رشد اقتصادی سال ۹۶ افت ۲.۸ درصدی نسبت به سال ۹۵ داشته و به ۴.۳ درصد رسیده و نرخ بیکاری نیز با وجود بهبود ۰.۳ درصدی همچنان بالای ۱۲ درصد گزارش شده است. در این شرایط مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش داده که شاخص کل امنیت سرمایه‌گذاری در ایران در بهار سال ۱۳۹۷ کمیت ۶.۱۵ از ۱۰ (۱۰ بدترین حالت) ارزیابی شده است. این میزان در مطالعه زمستان سال گذشته ۵.۹۸ محاسبه شده بود.

🔸بر این اساس مولفه‌هایی که بدترین وضعیت را داشتند «اعمال نفوذ و تبانی در معاملات اداری حکومتی»، «عمل مسوولان ملی به وعده‌های داده‌شده» و «عمل مسوولان استانی و محلی به وعده‌های اقتصادی داده‌شده» بودند. آیا این اتفاق به منزله کاهش سرمایه اجتماعی نیست که روند اعتماد به مجموعه سیاستگذاران کشور را تنزلی نشان می‌دهد؟

مؤلفه های ارزیابی مشارکت بخش خصوصی

🔹در همین حال سه مولفه «ایجاد اختلال در کسب‌وکار به دلیل تحریم‌های خارجی»، «وجود کلاهبرداری یا تقلب در بازار» و «سرقت مالی» نیز به عنوان بهترین وضعیت توسط فعالان بخش خصوصی مشارکت‌کننده در این پایش ارزیابی شده‌اند. آیا می‌توان با چنین بهبودهایی امیدوار بود که در آینده اتفاق مثبتی در روند سرمایه‌گذاری در کشور رخ دهد؟ چگونه امکان دارد امنیت سرمایه‌گذاری به صورت بلندمدت در اقتصاد ایران حاکم شود؟

ابراهیم علیزاده

منبع : مجمع فعالان اقتصادی