نقش رسانه ها در مدیریت بحران ها ی اجتماعی ـ بخش ششم

تاکنون در پنج بخش گذشته نقش رسانه ها در مدیریت بحران ها ی اجتماعی را مرور کرده ایم . اگر موافق هستید بخشی دیگر از این مطلب در رابطه با نقش رسانه ها بعد از بحران، مراحل مختلف بحران، مراحل جامع مدیریت بحران و … را مورد بررسی قرار دهیم. ما را تا پایان مطلب همراهی کنید.

نقش رسانه ها بعد از بحران

الف : اطلاع رسانی برای تقویت همبستگی با آسیب دیدگان :

اطلاع رسانی، کارکرد اصلی و اساسی در این مرحله است . مردم باید هر لحظه از اثرات مخرب فاجعه وبحران آگاهی یابند ومستولیت پذیری را نیز تا آخرین لحظات نیاز، از دست بدهند . از طرفی مسئولان امر نیز از مراقبت های خود و تمرکز بر رفع مشکلات و نارسایی های بازماندگان نکاهند .

ب : بررسی چگونگی و نحوه مواجهه سازمان های مسئول با بحران :

با توجه به این که نقاط ضعف مدیریت ها در شرایط بحرانی خود را به خوبی نشان می دهند، به این ترتیب رسانه ها می تواننــد، ضعف ها و نقاط قوت مدیریت بحران را در سطح محلی، منطقه ای و ملی به بررسی و نقد بگذارند و سازمان ها و شهروندان را برای مواجهه با فجایع احتمالی آینده آماده نمایند .

ج : اطلاع رسانی و آموزش برای کاهش آلام بازماندگان :

کودکان بعد از هر نوع بحران طبیعی از جمله افرادی هستند که بیشتر از دیگران ترسیده و در معرض آسیب های بعد از آن قرار دارند. به طوری که این ترس ممکن است سال های سال همراه آنها باشد . از ایــن رو، والدین بچه ها را تشویق کنند تا احساسات خود و دیگران را در خلال بازی ها، نقاشی و کارهایی نظیر آنها بیان کنند. بعضی از این بچه ها، ممکن است بعد از وقوع بحران در روزهای بعد عصبانی و یا خشن و پرخاشجو و یا دچار اختلال شخصیت شوند. از این جهت کودکان به توجه ویژه ای نیاز دارند. این امر در حالی است که بازماندگان آنها خود دارای رنج ها و آلام روحی و جسمی زیادی باشند و از این جهت کودکان را فراموش کنند. سازمان ها و افراد درگیر در معرکه باید توجه خاصی از این جهت به کودکان داشته باشند.

مراحل مختلف بحران

– «انباشت بحران»:

اولین مرحله مربوط به دوره زمانی «انباشت بحران» است؛ در این دوره نشانه‌های بحران به مرور خود را نشان می‌دهند و مدت‌ها قبل از این‌که چکاننده‌های بحران عمل کنند، علائم و پیش‌درآمدهای بحران معلوم می‌شوند.

– «بروز و ظهور بحران» :

دومین مرحله شکل‌گیری بحران «بروز و ظهور بحران» است که در این دوره حوادث تحریک کننده موجب بروز و ظهور بحران شده و آن را به شکل یک واقعیت ملموس و تهدید کننده در می‌آورد. خسارت‌ها و ضربه‌های فیزیکی و روانی به سازمان و عناصر محیطی در این مرحله صورت می‌گیرد.

– «فروکش کردن بحران»:

فروکش کردن بحران، سومین مرحله از حیات بحران است که با اسم‌های دیگر نظیر «مرحله مزمن» و … نیز شناخته می‌شود. در این مرحله بحران وارد فضای جدیدی شده، دامنه و شدت آن به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.

– «پایان بحران» :

چهارمین و آخرین مرحله مربوط به زمانی می‌شود که نشانه‌های بهبود اوضاع و برطرف شدن تهدیدها پدیدار شده. پایان یک بحران لحظه‌ای است که این مرحله به اتمام رسیده باشد.

مراحل جامع مدیریت بحران:

مرحله قبل از بحران: پیش‌بینی، پیشگیری، آمادگی؛

مرحله شروع بحران: هشدار و مصونیت، ارزیابی مقدماتی، پاسخگویی سریع؛

مرحله حین بحران: امداد و نجات، عملیات ویژه، مهارسازی؛

مرحله پس از بحران: بازیابی، بازسازی، یادگیری.

فناوری‌های نوین ارتباطی و فرآیندهای اجتماعی

حضور پر رنگ فناوری‌های نوین ارتباطی در تمامی روندها و فرایندهای اجتماعی سبب شده است که شرایط محیطی از ثبات و پایداری به سمت تغییر و تحول دائمی متمایل شود. در برخی موارد، اگر این تغییر و تحولات، صحیح مدیریت نشود، می‌تواند منجر به بروز بحران شود. این ویژگی در عرصه عمل، موجب شکل‌گیری نظریه‌های جدید برای کنار آمدن با شرایط پیچیده و پرتحول امروزی شده است.

ورود به بحث مدیریت بحران نیازمند شناخت عوامل بنیادی در فرایندهای ارتباطی میان افراد برای شکل گیری و بروز رفتار است.

شکل گیری ارتباطات انسانی در حوزه های مختلف اعم از روابط میان فردی، ارتباطات سازمانی و ارتباطات اجتماعی، در سه حوزه قابل شناسایی اند: نظام حسی حرکتی، نظام زبانی و نظام انتزاعی. این نظام ها با فرایندهای ساده و پیچیده در تعامل گسترده با محیط بیرونی، ارتباطات انسانی را به وجود می آورند.

حوزه های مختلف ارتباطات انسانی

نظام حسی حرکتی :

شامل ابزارهایی است که با رشد فیزیولوژیک در انسان شکل می گیرند و به عنوان کانال، محرک های حسی ـ حرکتی را از محیط دریافت و به ذهن انتقال می دهند. این ابزارها به عنوان حواس پنج گانه، به ویژه دو حس بینایی و شنوایی، بیشترین سهم را در تبادل اطلاعات در تعاملات میان فردی برعهده دارند.

در این نظام، واقعیت عینی به عنوان یکی از محرک های حسی ـ حرکتی بیشتر از طریق شنوایی و بینایی به ذهن وارد می شوند.

بنابراین، افراد مختلف نسبت به یک موضوع براساس حوزه ادراکی شان که ناشی از باورها، ارزش­ ها و هنجارها در محیط پیرامونی آنهاست می توانند به صورت بالقوه، توانایی های متفاوتی در درک یک موضوع داشته باشند. اما مسئله مهم این است که این توانایی ها قابل دستکاری و تغییرند.

انواع محرک های حسی – حرکتی، با تاثیرگذاری خود نخست به مفهوم تبدیل شده، در حافظه به عنوان سابقه ذهنی جای می گیرند و سپس در پردازش اطلاعات بعدی مورد استفاده قرار می گیرند.

در جهان امروز، بحران بخشی از زندگی روزمره انسانهاست که در هر جا و هر زمان می تواند رخ دهد و معمولا زمانی به وقوع می پیوندد که انتظار آن نمی رود.

امروزه، دیگر دیدگاه های گذشته و نظریه‌های پیشین در مقابله با بحران و اداره آن، کارایی چندانی ندارد. در اثر نقش و کارکرد بی بدیل وسایل ارتباط جمعی در شرایط بحران، دیدگاه ابزاری به رسانه به نگاه راهبردی تغییر یافته و رویکردهای مختلف رسانه‌ای برای پوشش رویدادها و جریان‌های بحرانی در عرصه جهانی شکل گرفته است

ادامه دارد…

منبع: شارا